Blinken’a Çin’de alt seviye karşılama

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ülkesinin Tayvan sorunu ve balon krizi üzere gerginliklerden sonra Çin’le buzları eritme ismine Pekin’e yaptığı ziyarette hayli alt seviye bir karşılamaya maruz kaldı. Dün gerçekleşen ziyarette Blinken’ı havaalanında Çin Dışişleri Bakanlığı Kuzey Amerika ve Okyanusya Dairesi müdürü Yang Tao karşılarken, kırmızı halı serilmemesi dikkat çekti. Kırmızı halı sermeden ve düşük yoğunluklu karşılamanın Çin kültüründe kasıtlı bir aşağılama olduğu bildirilirken, Blinken’ın basına yansıyan imajlarda karşılamanın akabinde soğuk bir yüz sözüne sahip olduğu görüldü. Blinken, ABD Lideri Joe Biden’ın 2021’in başında misyona gelmesinden bu yana Pekin’i ziyaret eden en seviye yetkili ve 5 yıl sonra Çin’e gelen birinci ABD Dışişleri Bakanı oldu.

Ziyaret, “Balon krizi”nin gölgesinde de gerçekleşiyor. ABD Savunma Bakanlığı, 3 Şubat’ta Çin’e ilişkin olduğu tez edilen yüksek irtifa istihbarat balonunun ABD ana kıtası üzerinde uçuş yaptığının ve Montana eyaletinde ortalarında nükleer başlık ve uzun menzilli füze depolarının olduğu kimi hassas askeri tesislerin üzerinden geçtiğinin tespit edildiğini bildirmişti. Çin, balonun ülkeye ilişkin sivil bir hava aracı olduğunu, meteorolojik araştırma için kullanıldığını, denetim kabiliyeti hudutlu olduğundan rüzgarlarla sürüklenerek kazara ABD hava alanına girdiğini ileri sürmüştü. Balon 4 Şubat’ta, Biden’ın buyruğuyla ABD kara sularında savaş uçağı tarafından vurularak düşürülmüştü.

Pekin idaresi, “sivil insansız hava aracına güç kullanarak müdahale ettiği” gerekçesiyle ABD’ye çok sert reaksiyon gösterdi. Krizden sonra ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’in, Çinli muhataplarıyla ısrarlı görüşme talepleri Pekin idaresi tarafından geri çevrilirken, ABD ordusundan kumandanlar da bağlantı kanallarının tekrar açılmasına yönelik teşebbüslerinin Çin tarafından reddedildiğinden yakınmıştı.

Blinken’ın maruz kaldığı alt seviye karşılama, son aylarda iki ülke ilgilerini takip edenler için sürpriz olmadı. ABD’li bakanın ziyareti, Çin ile ABD ortasında ekonomik ve stratejik rekabetin arttığı, mevcut meselelerin ve tansiyonların çözülmeden devam ettiği, karşılıklı güvensizliğin hakim olduğu hayli problemli bir süreçte gerçekleşiyor. İki ülke ortasında Tayvan meselesinden, Güney Denizi’ndeki egemenlik ihtilafları ve askeri tansiyonlara, ekonomik ve stratejik rekabetten, ABD’nin teknoloji alanında Çin’e getirdiği kısıtlamalara ve insan hakları problemlerine yönelik tenkitlerine dek çok sayıda problemli alan bulunuyor. Tansiyon, son yıllarda Washington’ın Çin’e teknoloji alanında getirdiği yaptırımlar ve ihracat denetimleriyle giderek tırmanıyor.