On binlerce paralı askeri var

Wagner paralı asker şirketi, 2014 yılında Rus işadamı Yevgeni Prigojin ve eski Rus istihbarat subayı Dmitry Utkin tarafından St. Petersburg kentinde kuruldu. Kremlin’le yakın ilişkilere sahip şirket, birinci olarak 2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesi sırasında ismini duyurdu. Buradaki muvaffakiyetinden sonra ise Suriye’de ve gerçek sayısı tam olarak bilinmese de en az 9 Afrika ülkesinde faaliyet göstermeye başladı. Wagner, tek bir organizasyonel varlıktan fazla, operasyonları Rus ordusu ve istihbarat kuruluşlarıyla yakından temaslı karmaşık bir şirketler ve paralı asker kümeleri ağı olarak biliniyor.

Sadece Afrika’da eski Rus askerleri, mahkumlar ve yabancı uyruklulardan oluşan yaklaşık beş bin üyesi olduğu varsayım ediliyor. İngiliz istihbaratı, Ukrayna’da faal Wagner birliklerinin sayısını 50 bin olarak verirken bu, ülkedeki Rusya’nın toplam gücünün dörtte birini oluşturuyor. Rusya’nın Ukrayna’nın birtakım bölgelerinde denetimi sağlamasında kıymetli rol oynadığı öne sürülen Wagner, “savaş suçları” ve insan hakları ihlalleri yapmakla da suçlanıyor. Putin’e karşı silahlı darbe teşebbüsü başlatan Wagner paralı askerlerinin karının ise ayda 100 bin ruble (yaklaşık 29 bin TL) olduğu söyleniyor. Ayrıyeten bu milisler, savaşta üstün muvaffakiyet gösterirlerse ikramiye almaya da hak kazanıyorlar. Wagner askerinin ölmesi halinde ailelerine 80 bin dolar (yaklaşık 2 milyon lira) tazminat ödeniyor. Ayrıyeten cezaevinden çıkıp paralı asker olan mahkumlar altı aylık kontrat sonunda sağ kalırlarsa geri kalan mahpus cezası müddetleri affediliyor.

Kazan kaldıran paralı asker kümesi başkanı Yevgeni Prigojin ile Rusya Savunma Bakanlığı ortasında sürtüşme aylar öncesine dayanıyor. Sene başında Ukrayna savaşında sahip olduğu tuz madenleri ile stratejik bir kent olan Soledar’ın ele geçirilmesinde Wagner’in hissesi büyüktü. Rusya Savunma Bakanlığı, kentin Rus güçlerine teslim edilmesini talep etti. O devir Wagner’in tuz madenlerinin kullanımını talep ettiği, lakin Rusya’nın zafer sonrası bu talebi karşılamadığı konuşuldu. Sonrasında Ukrayna’da, Bahmut kuşatması sırasında Prigojin, Rus Savunma Bakanlığı’nı, Wagner’e cephane vermemekle suçladı. Bahmut zaferinde de hisse sahibi olan Wagner güçlerinden kenti teslim etmeleri istendi. Prigojin bu süreçte birçok defa “Ordusunu geri çekmekle” tehdit etti. Son olarak Savunma Bakanı Şoygu tüm paralı asker şirketlerinin 1 Temmuz’a kadar kontrat imzalaması ve Savunma Bakanlığı’na bağlanması gerektiğini söylemişti. Putin de karara dayanak vererek, sürecin en süratli biçimde tamamlanmasını istediğini belirtmişti. Hamleyi “Wagner’i Rus ordusuna teslim etmek” olarak yorumlayan Prigojin’in isyanında bu kararın tesirli olduğu düşünülüyor.

Rusya’ya karşı bir isyan başlatmakla suçlanan “Şef” Prigojin, 2014’te Wagner güvenlik şirketinin kurulmasıyla Afrika’dan Orta Doğu’ya kadar ismini duyuran faal bir figür haline geldi. 62 yaşındaki Prigojin, 1990’larda Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra St. Petersburg’da açtığı restoran sayesinde o devir belediye lider yardımcısı olan Vladimir Putin ile tanıştı. Bu kontaklarını restoran ve catering şirketlerini büyütmekte kullanan Prigojin, Kremlin’de Putin’in yabancı ileri gelenlerle birlikte katıldığı akşam yemeklerine mesken sahipliği yapması nedeniyle “Putin’in Şefi” olarak anıldı.

Güney Rusya’nın en büyük kenti olan Rostov Ukrayna hududunda yer alıyor. Ukrayna hududuna 100 km uzaklıktaki kent, Kiev’in karşı saldırısına karşı direnen Rus birliklerinin yönetildiği kent pozisyonunda. Kentte savaştaki tüm kuvvetlerin yönetildiği “Rus ortak kuvvetler” karargahı bulunuyor. Bu nedenle kent, us ordusu için kritik bir lojistik merkezi olarak ön plana çıkıyor. Rus basınında çıkan tezlere nazaran, Wagner birliklerinin denetim altına aldığı karargahlarda taktik nükleer başlıklar da bulunuyor.