Türk döneri nasıl Alman malı oldu?

Alman kaşif “Otto”, dizel motoru icat etti kendi ismini koydu “Oto-mobil” oldu.

Albert Einstein İzafiyet Teorisi ve atomun parçalanabileceğine dair çalışmaları ile 1922’de Nobel aldı.

Alman fizikçi Wernher von Braun Amerikalılar tarafından esir alındı. Amerika’ya götürüldü. Orada Amerikan füze teknolojisini kurdu. Tarihe geçti.

Wilhelm Röntgen 1885 yılında “Röntgen” ışınlarını keşfetti. 1901 yılında Nobel mükafatı aldı.

Almanlar her alanda çığır açan buluşları ile tarihe geçmiş bir millet.

Ta ki Cem Özdemir Tarım Bakanı olana kadar…

Tokat’ın Pazar ilçesi Kaledere köyü kökenli Cem Özdemir, Almanya Tarım Bakanı olduktan sonra işler değişti.

BMW’yi, Mercedes’i, Porsche’yi insanlığa kazandıran Almanya, artık gözünü Türk dönerine dikti.

Aslında Alman Cumhurbaşkanı Steinmeier’in başkanlık uçağına döner yükleyip, İstanbul’a getirmesinden bir şeyler olduğu anlaşılmıştı.

Amerika’da “Döner, klâsik Alman yemeği” diye patent alındığı malum. İngiltere’de ise “German döner kebap” olarak gönüllere taht kurmuş.

Almanya Tarım Bakanı Cem Özdemir’in “Döner Almanya’nın bir kesimidir. Almanya’ya aittir” açıklaması ise tarihe geçti. Bu açıklama tartışmalarının geldiği kademeyi anlatması açısından kıymetli. Döner çerçevesinde yaşanan tartışmalar siyasi bir niteliğe büründü.

Son haftanın Alman gazete manşetlerine baktığımızda mevzunun değeri daha âlâ anlaşılıyor.

“Dönercilere sınırlama-Heilborn kenti dönerci sayısına kota getiriyor.”

“Gerçek döner badiresi – Türk lobisi et seçimini eleştiriyor. Brüksel’den denetleme süreci. Kurallar sıklaşacak mı?”

“Dönerde ne olmalı? Türkiye dönerde bulunması gereken katkı unsurlarını kayıt altına aldırmak istiyor. Alman üreticiler direniyor.”

“Dönere sert kurallar geliyor – Türkiye’nin dönere müdahalesi Berlin’de yankı bulur.”

Almanların derdi “Yakında Alman dönerinin kebap olarak isimlendirilmesine müsaade verilmeyecek mi?” Bu soru, merkezi İstanbul’da bulunan Türk “Uluslararası Döner Federasyonu’nun (UDOFED) dönerin “geleneksel bir tad” olarak korunması için AB Komisyonu’na müracaatta bulunmasıyla ortaya çıktı. Türkiye’nin teşebbüsü, gerçek bir dönerde yalnızca makul et çeşitlerinin ve tanımların kullanılabilmesini sağlamayı amaçlıyor.

Basında yer alan haberlere nazaran Alman hükümeti Türkiye’nin dönere tanımlama getirilmesine yönelik teşebbüsüne karşı Brüksel nezdinde temyiz müracaatında bulundu.

Türk kökenli Bakan Cem Özdemir (Yeşiller) yönetimindeki Tarım Bakanlığı, İstanbul merkezli bir Türk derneği tarafından talep edilen standartların Almanya’da geçerli yönergelerden “önemli ölçüde” farklı olduğu kanaatinde. “Alman pazarına gözle görülür ekonomik sonuçları olacak bir müdahale” ile döner fiyatlarının artmasından, muhakkak çeşitte et probleminden ve çok katkı hususu kullanan imalatçıların iflasından korkuluyor.

Hepsinden kıymetlisi ise Türkiye standartlarında dönerde daha fazla et kullanıldığı için dönerin ülke genelinde daha kıymetli hale gelmesi riski.

Döner, Avrupa’nın tüm ülkelerinde var. Buna karşın bu kadar medyada mevzu olmuyor. Bunun bir nedeni Almanların Türklerle döneri özdeşleştirme çabası. Bu uğraşın ardında Almanya’daki Türk potansiyelini indirgeme eforu yatmakta.

Aslında döner bir sembol. Almanlar döneri kimlik problemi olarak görüyor. Döner Alman olunca döneri sahiplenen kitlede otomatik Almanya’nın malı oluyor. “Doğduğun yer değil, doyduğun yer” misali.

Almanya’daki Türkler ise dönerin, Alman kabul edilmesine karşın, dönerin sahibi Almanyalı Türklerin Almanya tarafından benimsenmemesinden rahatsız. O vakit bize de Alman üzere davransınlar diyenler, ikili standarda dikkat çekiyor.

“Almanya dönerden ne istiyor?” sorusunu bu mevzuda yıllarca uğraş harcamış Almanyalı Türk işadamı Ebubekir Kaynar’a yöneltiyoruz. Frankfurtlu gastronomi işletmecisi olan Kaynar, dönerin standartlaştırılması için çok çalışmış. Almanya’da teşvik kapsamına alınması ve tanıtımı konusunda Cem Özdemir dahil tüm Alman politikler ile birlikte olmuş bir isim.

İşadamı Ebubekir Kaynar, döner ile Özdemir alakasını “Cem Özdemir olağan bir milletvekili iken konuğumuz oldu. Döner kestik birlikte. Karşılıklı misafirliklerimiz oldu. Son kelamı “Döner Almanya’ya aittir” kabul edilebilir bir şey değil. Almanlara yaranmak istiyor. Ben Offenbach’ta bir açılışa Alman Emniyet Müdürünü davet ettim. Adama döner kestirelim dedik. Elini yakmaya kalktı. ‘Döner’ sözü esasen Türkçe. Nasıl Alman yemeği oluyor anlamadım. Özdemir yalnızca Almanlara yaranmak istemekle kalmıyor. Yumurtadan çıkmış kabuğunu beğenmiyor. Evvelce siyasi hususlarda Türkiye tersiydi. Artık Almanya’daki Türklere de karşı durmaktan çekinmiyor. Kendisine hiç yakıştıramadım. 15 yıl evvel bu türlü bir insan değildi. Maksat döner mi yemek dönerciyi mi yedirmek? Anlamadım” sözleri ile lisana getiriyor.

Döner toplumun farklı kesitlerinde farklı hedeflerle kullanılıyor. İktidarın büyük ortağı döner fiyatını 3 avro ile sonlandırarak enflasyonu baskıladığını ispatlamak istiyor. Toplumun tüm bölümleri aslında enflasyonu döner fiyatına nazaran ölçüyor.

Ülkenin önde gelen market zincirlerinden ALDI ‘döner mobil’ ile ülke çapında tavuk dönerinin 2 avro, et dönerinin 3 avroya satıldığı bir kampanya başlattı. Gaye döner fiyatlarının yükselmesine mahzur olmak.

Zira Türkiye’deki dönerlerde yüzde 80 dana eti kullanılması Almanya’daki döner fiyatlarını tehdit ediyor. Türk döner standartlarının Avrupa Birliği tarafından kabul edilmesi durumunda Avrupa’da döner fiyatları yükselecek.

Türk dönerinde dana 20 ay üzeri, kuzu ise 12 ay üzeri bir yaşa sahip olmak durumunda. İktidarın küçük ortağı Yeşiller partisine mensup politikler bu standardın da uygulamaya girmesi durumunda hem et meşakkati yaşanacağını hem de fiyatların artacağını düşünüyor.

Dönere standart getirilmesindeki çekincenin bir diğer nedeni de yapay et üreten firmaların duyduğu rahatsızlık. Çünkü Yeşiller seçmeni büyük ölçüde hayvan kesitine karşı ve yapay et eserlerinden yana. Yeşiller’in seçmenleri yapay et eserlerinin yanı sıra balık döner ve vegan döner denilen zerzevat dönerini savunuyor. Almanya’da son periyotta moda olan sucuk döner de dönerseverlerin gözdesi.

Almanya’da dönerin nesi yok ki? ‘Döner Morde’ (Döner Cinayetleri) ismi altında işlenen seri cinayetler bile var Almanya’da. Dokuz vatandaşımız çok sağcı NSU terör örgütünün kurbanı oldu. İşin enteresan tarafı Alman polisinin ‘Döner Cinayetleri’ olarak isimlendirdiği terör aksiyonlarına kurban olan Türkler ortasında bir tane bile dönerci yoktu. O vakit Alman devleti bu cinayetleri neden ‘Dönerci Cinayetleri’ olarak isimlendirdi.

Döner ile ilgili Almanya’nın siyaseti aşağı üst bu türlü. Pekala Türkiye’nin bu bahiste izlediği bir siyaset var mı?

Avrupa’da 60 bin dönerci bulunuyor, 35 bini Almanya’da. Bakmayın siz Cem Özdemir’e içlerinde bir tane bile Alman esnaf yok. Lukas Podolski hariç. O da yeniden Almanya’daki Türkler tarafından oluşturulmuş bir marka.

Polonya’dan Fransa’ya, Belçika’dan Almanya’ya takriben 550 dolayında döner fabrikası var. Kesimde 300 bin kişi çalışıyor. Günde 160 ton, 35 milyon porsiyon döner tüketiliyor. Dönerden yılda 60 milyar avro gelir elde edildiği kestirim ediliyor.

Cem Özdemir böylesine değerli alanı boş bırakmıyor. Geçmişte başbakan adaylığı engellenen Alman Tarım Bakanı Cem Özdemir bu kere işi sıkı tutuyor. Her fırsatta “Türkiye’nin siyasi meseleleri Almanya’ya taşınmamalı” deyip, sonra gidip Almanya’da HADEP Uyum Ofisi açan Cem Özdemir “Döner Almanya’ya aittir” diyerek, “Baden – Württemberg Eyalet Başbakanlığı’na hazırım” bildirisi veriyor. Tekrar Türklerin kesesinden menfaat elde ederek kendisini Alman seçmene sunuyor.

Tekrar sorayım 60 yıldır vatandaşları Almanya’da döner satarak ayakta duran Türkiye’nin bu husus ile ilgili bir siyaseti var mı?