ABD’de ele geçirilen 18 tarihi yapıtın Türkiye’ye iadesi için New York’ta merasim yapıldı: Eser kaçakçılığı yapanlara asla kaçış yok

Türkevi’ndeki kabul salonunda yapılan merasimde, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, New York Başkonsolosu Büyükelçi Muhittin Ahmet Hazal, ABD İç Güvenlik Bakanlığı, Manhattan Bölge Savcılığı yetkilileri ve THY New York Müdürü Emre İsmailoğlu ile Türk ve Amerikalı basın mensupları hazır bulundu.

Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Yazgı konuşmasında, yapıtların ele geçirilmesinde Türk kurumlarıyla işbirliği yapan Manhattan Bölge Savcılığı ve takımına teşekkür ederken, iadesi sağlanan 14 eser ortasında dünya arkeoloji literatüründe değerli yere sahip olan, Burdur’un Gölhisar ilçesindeki Boubon Antik Kenti kökenli 1 bronz heykel ve 2 bronz heykel başının bulunduğunu belirtti.

Kültür varlıklarının ilişkin olduğu ülkelere iadesinin, yalnızca tarihi ve estetik nesnelerin ilgili ülkelere geri verilmesinden ibaret olmadığının altını çizen Yazgı, “Yapılan iade çalışmalarının insanlığın üniversal kültürüne sunduğu katkının vakit içerisinde daha uygun anlaşılacağını umuyorum.” dedi.

“Kültürel miras, farklılıklarımızı kutlamanın ve kucaklamanın yanı sıra saygıyı müdafaanın da tek yoludur.” diyen Yazgı, eser kaçakçılığı yapanlara, “asla kaçış yok” kelamlarıyla bildiri verdi.

Yazgı, iade edilen eserler ortasındaki en büyük parçayı oluşturan “giyimli bronz bayan heykelinin” birinci sefer gün yüzüne çıkarıldığını lisana getirerek, bu süreçte Amerikalı görevlilerin, ABD’deki Türk misyonlarının ve THY yetkililerinin verdiği dayanağın kıymetini vurguladı.

Kaçırılan yapıtların tespiti yıllar sürebiliyor

Yakın vakit evvel New York’ta misyona başlayan Başkonsolos Muhittin Ahmet Hazal da tarihi yapıtların iade edildiği bir evre teslim merasimine birinci kere katıldığını ve “çok etkilendiğini” söyledi.

Hazal, merasimdeki konuşmasında, ele geçirilen yapıtların Türkiye’ye ilişkin olmakla birlikte “diğer coğrafyalarda yaşayan tüm insanlığın ortak tarihi olduğunu”, isteyen herkesin Türkiye’ye gelip sergileneceği müzelerde görebileceğini anlattı.

Manhattan Bölge Savcılığı yetkililerine iade sürecindeki yardımlarından ötürü teşekkür eden Hazal, “Bu tarihi yapıtların Türkiye’ye teslim edilmesi için çok özveriyle çalışmış, çok motive olmuşsunuz. Çok etkilendim, bunun için sizi selamlıyor ve tebrik ediyorum.” diye konuştu.

Manhattan Bölge Savcılığı Eski Eserler Kaçakçılığı Ünitesi Şefi Matthew Bogdanos ise tarihi yapıtların ortak bir kültürel mirası temsil ettiğini, bununla birlikte “çıkarıldıkları yere ilişkin olduklarını ve oraya iade edilmeleri gerektiğini” tabir etti.

Onlarca yıl boyunca koleksiyoncuların bir kısmının, “kanunun kendileri için geçerli olmadığını düşündüğünü” aktaran Bogdanos, “Artık vakit, doğruyu yapmanın vakti.” diyerek, bundan sonra da kaçırılan tarihi yapıtları ilişkin oldukları yere teslim etmek için çalışacağına kelam verdi.

40 yıllık çalışma sonucu iadesi gerçekleşti

Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığının, Manhattan Bölge Savcılığı ve ABD İç Güvenlik Soruşturma Ünitesi (HSI) ile yürüttüğü işbirliği kapsamında yapılan hassas takip sonucu ele geçirilen Anadolu’ya ilişkin 14 modül kültür varlığı, karşılıklı atılan imzalarla teslim alındı.

İadesi sağlanan 14 eser ortasında dünya arkeoloji literatüründe kıymetli bir yere sahip, Burdur ili Gölhisar ilçesi İbecik köyündeki hafriyatlarda ortaya çıkan Boubon Antik Kenti kökenli 1 adet bronz heykel ve 2 adet bronz heykel başı bulunduğu açıklandı.

Kaçak hafriyatlar sonucu, müsaadesiz yurt dışına çıkarılan bu heykel başlarından “bronz genç erkek başı” olarak isimlendirilen yapıtın iadesi için yaklaşık 40 yıl süren bilimsel çalışma ve tahlillerin yapıldığı belirtildi.

Boubon Antik Kenti kökenli bir başka eser olan sakallı bronz erkek başının ise özel bir müzede sergilenmekteyken yapılan çalışmalar sonucu Türkiye’ye tekrar kazandırıldığı bilgisi paylaşıldı.

Türkiye’ye yine kazandırılan eserler ortasında ayrıyeten, Boubon Antik Kentinden 1960’lı yıllarda kaçak kazılarla çıkarılarak yurt dışına kaçırılan, Bizans periyoduna ilişkin 3 adet sikke, 18. ve 19. yüzyıl Osmanlı devrine ilişkin 2 adet hançer, çeşitli devirlere ilişkin 3 adet pişmiş toprak kap, 11. yüzyıla tarihlenen bir mücevher kutusu modülü ve bir pişmiş toprak lamba bulunuyor.