FOMO, nomofobi, photolurking… Teknoloji ve toplumsal medyanın tetiklediği yeni hastalıklar

2000’lerin başında internet kullanımı yalnızca yüzde 7 iken, 2024 yılı prestijiyle dünya genelinde internet kullanım oranı %67,1 düzeyine ulaştı. Bu da yaklaşık 5.45 milyar kişinin internet kullandığını gösteriyor. Bilhassa Kuzey Avrupa, %97,6 internet penetrasyon oranıyla en yüksek düzeye sahip. Bununla birlikte, kimi bölgelerde, bilhassa Afrika ve Asya’nın kimi kısımlarında, internet erişimi hudutlu ve kullanım oranları daha düşük kalıyor.

2000 yılında dünya genelinde yaklaşık 740 milyon olan cep telefonu abonelikleri, 2024 yılı prestijiyle yaklaşık 8.6 milyara ulaştı. Bu artış, dünya nüfusunun çok üzerinde ve birden fazla kişinin birden fazla taşınabilir aygıta sahip olmasını yansıtan bir duruma işaret ediyor. Günümüzde cep telefonu abonelikleri, bilhassa gelişmiş ülkelerde yüzde 100’ün üzerinde bir penetrasyon oranına sahipken, gelişmekte olan ülkelerde bu oran yüzde 75 ila yüzde 79 civarında.

Mudanya Üniversitesi Psikoloji Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Kahraman Güler:

Ortopedi Uzmanı Prof. Dr. Okan Özkunt:

Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Murat Yolar:

İç Hastalıkları Kısmı Uzm. Dr. Onur Taşcı:

Kardiyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Özge Özden Kayhan:

Teknoloji bağımlılığı, bireylerin toplumsal ömürden ve gerçek bağlardan uzaklaşmasına neden olabilir ve bu durum birçok ruhsal sorunu tetikleyebilir, anksiyete, dehşet, ve ani his durum değişiklikleri üzere ruhsal problemleri da beraberinde getirir.

F.O.M.O.:

Şahısların toplumsal medya üzerindeki gelişmeleri kaçırma kaygısıyla daima olarak telefonlarını denetim etmeleri.

Nomofobi:

Akıllı telefon yahut öbür taşınabilir aygıtlardan mahrum kalma korkusu olarak tanımlanabilir.

Netlessfobi:

İnternetin olmadığı bir ortamda kalamama endişesidir.

Hayali Titreşim Sendromu:

Telefonun çalmadığı ya da bildirim gelmediği halde bu türlü bir pay kapılma durumudur.

Cheesepodding:

Bireylerin internet üzerinden daima olarak müzik indirme ve arşivleme hastalığıdır.

Photolurking:

Sosyal medya platformlarında oburlarının fotoğraflarını uzun müddet izleme davranışıdır.

Facebook Depresyonu:

Şahısların toplumsal medya üzerinden kendi hayatlarını oburlarının hayatlarıyla kıyaslaması sonucu yaşadığı mutsuzluk ve depresyon hali.

YouTube Narsizmi:

Şahısların kendilerini tanıtmak ve sanal dünyada tanınan olmak emeliyle YouTube platformunu kullanmasıyla karakterizedir.

Ego Sörfü:

Bireylerin kendi isimlerini internette aratarak kendi hakkındaki paylaşımları, beğenileri ve yorumları daima olarak takip etme gereksinimidir.

Selfitis:

Borderline selfitis, bireylerin kendi fotoğraflarını gün boyunca sık sık çekmeleri lakin paylaşmamaları olarak tanımlanırken, acute selfitis, bu fotoğrafların toplumsal medyada paylaşılmasıyla karakterizedir. Chronic selfitis ise, kişinin kendi fotoğraflarını çok biçimde çekmesi ve paylaşmasıdır.

WhatsAppitis:

Tekrarlayan baş parmak hareketlerinin uzun vadede el ve kollarda hasara neden olabileceği durumu söz eder.

Hikikomori Fenomeni:

Bireylerin konutlarına kapanması, toplumsal bağlarını kesmesi ve sanal ortamda yaşamalarını sürdürmeleri durumunu tanımlar.

Stalking:

Bireylerin oburlarının bilgilerini rahatsız edici seviyede araştırmaları ve kaydetmeleri durumudur.

Odağımızı değiştirmek:

Eksikliklerimiz yerine, sahip olduklarımıza odaklanmak bu mevzuda daha fazla işe yarıyor. Gerçekçi olmayan hayat üslupları sunarak kaçırma endişemizi tetikleyen sayfaları daha az, bize uygun hissettiren sayfaları daha fazla takip ederek bu durumdan kaçınabiliyoruz.

Dijital detoks yapmak:

Telefonda yahut toplumsal medya uygulamalarında çok fazla vakit harcamak FOMO’yu artırabiliyor. Dijital aygıt kullanım müddetimizi azaltmak, hatta dijital aygıtlara orta vererek dijital detoks yapmak, daima karşılaştırmalar yapmadan kendi hayatımıza odaklanmamıza yardımcı olabiliyor. Tam bir dijital detoks yapmamız mümkün değilse bile bir şeyleri kaçırıyormuş üzere hissetmemize neden olan toplumsal medya uygulamalarını kullanmaya orta verebiliyoruz. Bu uygulamaları süreksiz olarak kaldırabilir yahut kendimize bunları gün içinde ne kadar kullanacağımıza dair sınırlamalar koyabiliriz.

Günlük tutmak:

Yaptığımız eğlenceli şeylerin kaydını tutmak için toplumsal medyada paylaşım yapmaya alışabiliyoruz. Fakat kendimizi insanların paylaşımlarımızı nasıl yorumladığı konusunda endişelenirken buluyorsak fotoğraflarımızın ve görüntülerimizin bir kısmını çevrim dışına alıp anılarımızın bir günlüğünü tutmayı deneyebiliriz. Günlük tutmak, odak noktamızı insanların onayından uzaklaştırıp hayatımızı hoş kılan şeyleri takdir etmemizi sağlayabiliyor.

Gerçek temaslar kurmak:

Depresif yahut kaygılı hissettiğimizde kendimizi daha büyük bir ilişki arayışında bulabiliyoruz. Bu arayışın çok insani ve anlaşılır olduğunu biliyoruz. Yalnızlık yahut dışlanmışlık hisleri aslında daha âlâ temaslar kurmak ve aidiyet hissimizi artırmak istediğimizin bir göstergesi olabiliyor. Beşerlerle toplumsal medyada daha fazla ilişki kurmaya çalışmak yerine sevdiklerimizle yüz yüze buluşmayı planlayabiliriz. Sevdiğimiz bir arkadaşımızla plan yapmak yahut dışarı çıkmamızı sağlayacak rastgele bir şey yapmak rutinimizden çıkmamızı sağlayarak FOMO hissinden kurtulmamıza yardımcı olabiliyor.

Minnettarlığa odaklanmak:

Araştırmalar, minnettar olduğumuz şeyleri yazmanın yahut diğerlerine onlar hakkında takdir ettiğimiz şeyleri söylemek üzere minnet artırıcı faaliyetlerde bulunmanın, etrafımızdakilerin olduğu kadar bizim de moralimizi yükseltebileceğini gösteriyor. Halihazırda sahip olduğumuz hoşluklara odaklandığımızda, hayatta mahrum olduğumuz şeylere odaklanmak zorlaşıyor. Tıpkı vakitte diğerlerini âlâ hissettirmek bizim de yeterli hissetmemizi sağlıyor.