Hepsinin nedenleri ortaya çıktı: Heyecandan nefesin kesilmesi utanınca yüzün kızarması…

Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Kısmı Doç. Dr. Taha Can Tuman, sevinç, keder, memnunluk üzere yaşanılan hislerde insan bedeninin verdiği yansıları bilimsel olarak açıkladı.

Doç. Dr. Tuman, “Öfke anında sempatik hudut sistemi, kan basıncını artırarak kalp atış suratını hızlandırarak bedeni süratli bir reaksiyona hazırlar. Gerilim hormonları, güç düzeylerini yükseltir beyefendisine daha fazla kan akışını takviyeler. Bu sayede güç düzeyleri artar. Lakin, ‘keskin sirke küpüne zarar’ atasözünde olduğu üzere daima öfke, sıhhate ziyan verebilir. Öfke idaresi ve farkındalık önemlidir” sözlerini kullandı.

Doç. Dr. Tuman, “Üzüntü ve ağlama anında kortizol üzere gerilim hormonları salgılanır, sempatik hudut sistemi bedeni savaş ya da kaç moduna hazırlarken, teneffüs değişiklikleri, boğaz kaslarında gerilme ve gerginleşme meydana getirir. Nefes borusunun ağız kısmındaki glotis kası genişleyerek bedene daha fazla oksijen gitmesini sağlar. Bu durum boğazda bir yumru hissiyatına neden olabilir. Bunun dışında öksürük, hıçkırık, çok hava yutma ve çok hava yutmaya bağlı şişkinlik hissi, mide bulantısı görülebilir. Boğazda yumru hissi ekseriyetle geçicidir, lakin semptomlar daima yahut şiddetli olduğunda doktorla görüşmek gerekir” dedi.

Mutluluğun bir kişinin duygusal durumunu olumlu istikamette etkileyen ve bir dizi fizyolojik değişikliği tetikleyen karmaşık bir his olduğunu söyleyen Doç. Dr. Tuman, “Beyindeki kimyasal değişiklikler, bilhassa dopamin, serotonin ve endorfin üzere memnunluk hormonlarının salınımındaki artış, kişinin kendini havalara uçar üzere hissetmesine katkı sağlar. Beyin aktivitesindeki artış, odaklanma ve zihinsel güç düzeylerinde yükselmeyle birlikte, fizyolojik rahatlama ve kasların gevşemesi de mutluluğun hissedilmesinde rol oynar. Genel olarak, memnunluk hissi genel güzel hissetme durumuyla birleşir, güç düzeylerinde artış, olumlu niyetler ve içsel huzur hissiyle karakterizedir” diye konuştu.

Heyecan halinde, sempatik sistem aktivasyonunun nefes alışveriş suratını artırabileceğini aktaran Doç. Dr. Tuman, “Bu durum, kısa vadeli bir nefes kesilmesi hissiyatına neden olabilir, lakin parasempatik sistemle olağana dönüş sağlanır. Bu nedenle heyecanlanınca nefesimiz kesilmiş üzere hissederiz” tabirlerini kullandı.

Doç. Dr. Tuman, “Ani bir kayıp ve açıda sempatik hudut sistemi kalp suratını, kan basıncını ve nefes alış veriş suratını artırır. Bu süreçte göğüs kasları daha fazla çalışarak yorulur. Bu durumda göğsümüzde ağrı, baskı ve daralma hissederiz” dedi.

Doç. Dr. Taha Can Tuman, “Vücut panik halinde ‘savaş ya da kaç’ yansısını başlatarak kalp atış suratını ve kan basıncını artırır. Bu, bedeni süratli bir reaksiyona hazırlayarak daha fazla oksijen ve güç sağlamayı gayeler. Bu durum bedenin potansiyel bir tehdide karşı hazırlıklı olmasının bir kesimidir. Panik atak esnasında da tekrar sempatik sistem aktivasyonu çarpıntı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, titreme, terleme, uyuşma, karıncalanma üzere belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur” sözlerini kullandı.

Doç. Dr. Tuman, “Sempatik hudut sistemi, endişe anındaki bir dizi fizyolojik değişikliği başlatır. Bu süreçte, adrenalin salınımı artar ve kılcal damar etrafındaki kaslar kasılır. Bu kasılma, tüy foliküllerini dikleştirerek tüylerin yükselmesine neden olur. Kollardaki tüylerin diken diken olması, bedenin tehlikeye karşı bir reaksiyonu olarak ortaya çıkar ve çoklukla kaygı ya da tasa durumlarında gözlemlenir” diye konuştu.

Doç. Dr. Tuman, “Sempatik hudut sistemi, utandığımızda yahut gerilim yaşadığımızda aktive olur. Bu aktivasyon, yüzdeki kılcal damarların genişlemesine ve kan akışının artmasına yol açar. Zira yüz cildi öteki beden bölgelerine nazaran daha incedir ve altında daha fazla kılcal damar ağı bulunur. Toplumsal fobisi olan bir birey, bir toplumsal ortamda rezil olma ve küçük düşme korkusu yaşadığında yüzünde kızarma, terleme, ellerde ve sesinde titreme, ağız kuruluğu üzere belirtiler yaşayabilir” tabirlerini kullandı.

İğrenme durumunda mide bulantısının bedenin potansiyel tehlikelere karşı korunma sisteminin bir modülü olduğunu aktaran Doç. Dr. Tuman, “Sempatik hudut sistemi, yüksek korku, gerilim yahut iğrenilecek bir durumla kalındığında mide kaslarının kasılması, mide içeriğinin geri hareket etmesi ve mide bulantısına yol açan reaksiyon verir. Tıpkı vakitte yüksek tasa ve keder, sindirim sistemini etkileyen serotonin seviyelerinde değişikliklere neden olabilir” diye konuştu.

Doç. Dr. Tuman, “Endişe anlarında ellerdeki titreme, bedendeki fizyolojik reaksiyonların bir sonucudur. Sempatik hudut sistemi, telaş durumunda kortizol üzere gerilim hormonlarını salgılar ve adrenalin düzeylerini artırır. Bu hormonlar, kasların kasılmasına ve ellerde titremenin ortaya çıkmasına neden olabilir. Ayrıyeten, gerilim ve tasa, kaslarda genel bir tansiyona yol açarak ellerde titremeyi tetikleyebilir” dedi.

Doç. Dr. Tuman, “Gururu göğüs bölgesinde hissetmemizin nedeni, sempatik hudut sisteminin, gurur anında kalp atış suratını artırması, kan basıncını yükseltmesi ve göğüs bölgesindeki kasları germesidir. Bu kas tansiyonu, göğsün genişleyerek kabarmasına yol açar. Gurur, çoklukla kişinin muvaffakiyet, özsaygı yahut toplumsal takdir üzere olumlu durumlarla bağlantılıdır, bu da fizikî olarak kendini güçlü ve özgüvenli hissetme eğilimini taşır” sözlerini kullandı.